ادبیّات انقلاب اسلامی
اعتبار راوی در خاطره
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران)
چکیده
در نگاهی کلّی، دیدگاه‌های روایت‌شناسی در حوزۀ داستان، اعمّ از رمان و داستان کوتاه و...، براساسِ ویژگی‌های رواییِ داستان بنیاد نهاده شده است. از همین رو، برای بررسی خاطره، به‌مثابۀ متنی روایی امّا با ویژگی‌های منحصر‌به‌خود، می‌باید برپایۀ نظریّات بنیادین روایت‌شناسی و با درنظرگرفتن مختصّات ویژۀ خاطره برخی تعاریف را بازتعریف کرد. در این مقاله، پس از بحث مختصری دربارۀ خاطره و اجزا و ویژگی‌های روایی آن و نیز جایگاه راوی و نظریّۀ جیمز فیلان دربارۀ اعتبار راوی، به بررسی نقش راوی و اعتبار او در کتاب روزهای آخر (نوشتۀ احمد دهقان) از دیدگاه روایت‌شناسی بلاغی پرداخته‌ایم. هدف اصلی ما شناسایی جایگاه راوی و کارکردهای آن و سنجش اعتبار سخن او برمبنای نظریّۀ راویِ نامعتبر جیمز فیلان بوده است. با این بررسی دانسته می‌شود که راوی خاطره با بهره‌گیری از روش‌هایی چون حذف، کم‌گویی، ارزیابی‌های اخلاقی و ایدئولوژیک، تکرار و... ــ که ممکن است هریک از آن‌ها در خدمت اهداف خاطره‌نگار بوده باشدــ در هر سه محورِ گزارش، تأویل و تفسیر و ارزشیابی می‌تواند به راوی نامعتبر تبدیل شود.
کلیدواژه‌ها
)