نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• فخری رسولی گروی

(دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه گیلان؛ نویسندۀ مسئول)

چکیده

در این پژوهش، با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و رویکرد میان‌رشته‌ای و روایت‌شناسانه، ساختار زمان در رمان شیار 143 نوشتۀ نرگس آبیار و فیلم اقتباسیِ آن بررسی خواهد شد. به‌‌این‌‌منظور، با استناد به الگوی روایت‌شناسانۀ ژنت، دو عنصر نظم و ترتیب و دیرند در دو رسانۀ مذکور بررسی می‌شود. هدف از این پژوهش کشف زیرلایه‌های روایی متن و فیلم برای دریافت معانی پنهان این دو رسانه در جهت درک بهترِ آن‌هاست. این پژوهش می‌تواند مقدّمه‌ای باشد بر نقد روایی اقتباس‌های سینمایی. در رمان شیار 143، دیرند روایت، به‌علّتِ ژانری که دارد، پُر از مکث‌های توصیفی و تک‌گویی‌های درونی است که روایت رمان را گاه تا حدّ کسل‌کننده‌ای برای مخاطب کُند می‌کند. بنابراین، شتاب مثبت، که شامل چکیده و حذف است، در آن کمتر از مکث‌های توصیفی و صحنه دیده می‌شود و نویسنده، بیشتر، از حذف میان‌فصل‌ها برای به‌جریان‌انداختن روایت در رمان استفاده کرده است. فیلم «شیار 143»، در مقایسه با رمانِ آن، از انسجام بیشتری برخوردار است و، به‌علّتِ داشتن تعدّد مکانی کمتر، زمان محدودتری هم روایت می‌کند. از‌این‌رو، برخلاف رمان، بیشتر به حذف و چکیده تمایل دارد تا مکث. همچنین، فیلم، به‌علّتِ گونۀ ماهویِ خود، از گفتگو و صحنه به‌خوبی بهره برده و از این ویژگی در جهت انتقال اطّلاعات و احساسات شخصیّت‌ها استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها

• شیار 143
• نرگس آبیار
• ژنت
• روایت
• زمان
• نظم و ترتیب
• دیرند