نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• اسماعیل امینی

(عضو گروه ادبیّات فارسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی)

چکیده

در شعرهای سیّدحسن حسینی، شاعر نامدار دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گونه‌های مختلف طنز (زبانی، ساختاری و بلاغی) دیده می‌شود. از آن میان، طنزهایی که با بهره‌گیری از قابلیّت‌های عناصر بلاغی خلق شده متمایز است زیرا، افزون بر تازگی در نگاه و بیان و پرهیز از تکرار هنجارهای شناخته‌شده در طنزآوری، کارکردهای گستردۀ عناصر بلاغی برای آفرینش طنز در شعر نیز از خلال تحلیل بلاغی این‌گونه اشعارِ او شناخته می‌شود. گستردگی دامنۀ کارکرد عناصر بلاغی در شعر طنز دو جنبۀ متمایز دارد: نخست بیان هنری و ترک تصریح که تمهیدی است برای تأویل‌پذیری شعر و دور داشتن طنز از زمانمندی و نگرش سطحی و عوامانه؛ دوم برجسته‌سازی نقش خاصّ عناصر بلاغی در آفرینش طنز، به این معنا که عناصر بلاغی ــ‌‌ـافزون بر کارکرد معمولِ‌ خود در شعر غیر طنزـــ هنگام طنزآفرینی در شعر قابلیّت‌های جدیدی می‌آفرینند که موجب گسترش دامنۀ خلاّقیّت و گریز شعر از تکرار هنجارهای دست‌فرسود می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• طنز
• سیّدحسن حسینی
• بلاغت
• شعر انقلاب اسلامی